Powrót do listy
Czesław Spychała
< Zobacz poprzedniZobacz następny >

Urodzony 1 stycznia 1917 roku w Poznaniu, zmarł 25 grudnia 1994 w Londynie.

 

Najpierw czołowy junior, a potem także senior końca II Rzeczpospolitej. W kategorii do lat 18 zdobył dwa singlowe tytuły mistrza Polski i do dziś pozostaje jedynym mężczyzną, który dokonał tego w odstępie dwóch lat, czyli po raz pierwszy jak 16-latek. W wieku 17 i 18 lat osiągało to dziewięciu tenisistów: Hubert Majewski (1953 i 1954), Andrzej Zenneg (1955 i 1956), Tadeusz Nowicki (1962 i 1963), Bronisław Lewandowski (1964 i 1965), Witold Meres (1966 i 1967), Romuald Szczepanik (1971 i 1972), Michał Gawłowski (1992 i 1993), Przemysław Leśniewski (2001 i 2002) oraz Maks Kaśnikowski (2020 i 2021).

Podczas swego jedynego występu w już seniorskim Roland Garros (1938) Spychała pokonał w I rundzie 6:4, 9:7, 9:7 Francuza Yvona Petrę, późniejszego (1945) mistrza Wimbledonu. W tym samym sezonie zadebiutował w reprezentacji daviscupowej, a w meczu z Czechosłowacją wywalczył punkt decydujący o zdobyciu przez Polskę prestiżowego Pucharu Europy Środkowej.

Zmobilizowany na wojnę z Niemcami został we wrześniu 1939 wzięty do niewoli przez radziecką Armię Czerwoną. Zbiegł z obozu, wrócił do Warszawy i zszedł do podziemia, przybierając tożsamość „Mariana Tworowskiego”. W czasie okupacji był aktywnym członkiem AK – w oddziale, do którego należało wielu sportowców, a zwłaszcza tenisistów: bracia Ignacy i Ksawery Tłoczyńscy, Jerzy Gottschalk, Jan Strzelecki czy Bohdan Tomaszewski. Mimo surowego (groziła nawet kara śmierci) zakazu uprawiania sportu, wydanego Polakom przez władze niemieckie, regularnie trenowali – na skrytych w głębokim jarze kortach za Instytutem Głuchoniemych przy pl. Trzech Krzyży (opodal ul. Książęcej) i grywali w turniejach organizowanych w podwarszawskich miejscowościach – Konstancinie, Chylicach, Milanówku. Jako st. strzelec „Żyłka” wziął udział w Powstaniu Warszawskim. Był żołnierzem tego samego oddziału (1. kompania batalionu „Ruczaj”) co Ksawery Tłoczyński, który wyróżnił się w brawurowym ataku na koszary przy Koszykowej pierwszego dnia walk. Spychała został wtedy postrzelony w rękę, a po zakończeniu kampanii wzięty do niewoli, w której pozostał do końca wojny. Za udział w powstaniu Rząd RP na Wychodźstwie odznaczył go po latach Krzyżem Zasługi.

Wyzwolony z niemieckiego oflagu przez aliantów zaciągnął się jeszcze do Armii Andersa. Do pojałtańskiej Polski już nie wrócił, ale do tenisa – jak najbardziej. W 1946 roku wygrał w debiucie mecz na kortach Wimbledonu i osiągnął w tym turnieju finał rozgrywek pocieszenia. Ta niegdyś bardzo popularna, a dziś zapomniana (chyba niesłusznie), formuła pozwalała pozostać w grze tym, którzy odpadali we wczesnych rundach tenisowych imprez. Nasi reprezentanci odnieśli na tym polu w Wielkim Szlemie trzy zwycięstwa: dwa Jadwiga Jędrzejowska na Wimbledonie (1946 i 1947) oraz Andrzej Licis na Roland Garros (1960).

Spychała występował na Wimbledonie aż do 1959 roku, w sumie wygrał tam ponad 20 meczów w singlu, deblu i mikście. W latach 1946 i 1947 zdobywał tytuły mistrza Walii w singlu i deblu, w parze z Ignacym Tłoczyńskim, a w 1948 pokonał go w finale Mistrzostw Południowej Anglii w Eastbourne i razem wygrali debla. Ogółem w drugiej połowie lat 40. i na początku 50. zwyciężył w kilkunastu silnie obsadzonych singlowych turniejach w Wielkiej Brytanii. Uczestniczył też w rozgrywkach drużynowych w barwach klubu „Polonia”, obok I. Tłoczyńskiego, Maksymiliana Stolarowa, Ernesta Wittmanna i pisarza Józefa Garlińskiego.

Po zakończeniu kariery udzielał się w londyńskim środowisku tenisowym, był m. in. gospodarzem kortów w All England Tennis Clubie. I zawsze bardzo serdecznie opiekował się przyjeżdżającymi z Polski na Wimbledon młodymi tenisistami. Włącznie z załatwianiem specjalnych butów do gry na trawie, jakich na ogół nie mieli… W 1971 roku otrzymał nagrodę brytyjskiego stowarzyszenia dziennikarzy piszących o tenisie (Lawn Tennis Writers) za zasługi dla gry. Warszawę po raz pierwszy od wojny odwiedził dopiero po upadku komuny, rok przed śmiercią.

 

Klub: Warszawski LTK.

Trenerzy: ???

 

Australian Open i US National: nie grał

Roland Garros – singiel: 1/16 finału (1938).

Wimbledon – singiel: 5 razy 1/32 finału (1946, 1947, 1951, 1952 i 1954) oraz 3 razy 1/64 (1948, 1950, 1953); debel: 1/8 finału (z Ignacym Tłoczyńskim 1946), 2 razy 1/16 (z I.Tłoczyńskim 1951 i 1952) oraz 7 razy 1/32 (z I. Tłoczyńskim 1947, 1948, 1949, 1950, 1953, 1954 i 1955); mikst: 1/16 finału (1957), 7 razy 1/32 finału (1948, 1949, 1951, 1952, 1953, 1954 i 1955) oraz 3 razy 1/64 (1950, 1958 i 1959) – zawsze w parze z Beą Carris/Walter GBR.

 

Puchar Davisa: 1939; 1 spotkanie, 0 zwycięstw / 1 porażka, singiel – 0/0, debel – 0/1.

 

Klasyfikacja PZT: 7-8. (1933), 5-6. (1934), 4-6. (1935), 5. (1936), 3-4. (1937), 4. (1938).

Tytuły mistrza Polski: 0 (4 finały).

Narodowe MP – debel: 2 razy finalista (z Ignacym Tłoczyńskim 1936 i Józefem Hebdą 1939); mikst: 2 razy finalista (z Zofią Siodówną 1938 i 1939).

Galeria

Zdjęcia z Narodowego Archiwum Cyfrowego

Powrót do listy