Przez wiele lat sędziowanie
tenisa w Polsce rozumiane było prawie wyłącznie jako organizacyjny nadzór nad
zawodami tenisowymi – przede wszystkim ligowymi rozgrywkami drużynowych
mistrzostw Polski, krajowymi i międzynarodowymi mistrzostwami indywidualnymi czy spartakiadą młodzieży. Wydawanie uwag do regulaminów oraz obsada meczów
ligowych stanowiły główną materię spotkań Komisji Sędziowskiej PZT, a także
dorocznych zebrań Kolegium Sędziów, do którego należeli, jako arbitrzy związkowi, w pierwszym rzędzie... trenerzy drużyn ligowych, pilnujący w ten
sposób interesów swoich zespołów. Wieloletnim przewodniczącym Kolegium Sędziów (KS) był Stanisław Briesemeister, poza nim członkami kolegium bywali: były prezes
PZT Andrzej Majewski, Tadeusz Woldanowski, Gustaw Findeisen i inni. Uprawnienia
sędziego związkowego wydawano, pod naciskiem członków kolegium, bez żadnych
egzaminów czy formalnej weryfikacji. W strukturach ETA (European Tennis Association) funkcjonowała
Komisja d/s Sędziowskich (Officiating Committee), bez żadnego wpływu na
szkolenie i licencjonowanie sędziów w krajach członkowskich, wydająca jedynie
pewne zalecenia. Jak dalece pozbawiona była znaczenia, świadczy fakt, że
działacz PZT do niej delegowany nie miał świadomości, czym komisja się
zajmuje... Brak zainteresowania sprawami sędziowskimi nie stanowił jednak tylko
polskiej specyfiki – na mecze Pucharu Davisa jako neutralni sędziowie naczelni
bywali wyznaczani zasłużeni działacze z krajów członkowskich ITF, często nie
mający nic wspólnego z organizacją nowoczesnych zawodów. W
1967 r. w Sopocie został zorganizowany pierwszy w Polsce kurs
organizacyjno-sędziowski, którego celem było wyszkolenie sędziów znających jednocześnie metody
organizowania imprez sportowych (lista zgłoszeń, rozstawienie i losowanie, układanie planu gier itp). 15 uczestników przeszkolono wówczas w zakresie przepisów gry oraz organizacji zawodów. Wydano specjalny skrypt, opracowany
przez organizatorów kursu – Janusza Gąssowskiego i Lecha
Farona. Z uczestników utworzono pierwsze Kolegium
Sędziowskie dla OZT Gdańsk. Zadaniem jego było obsadzenie turniejów sędziami – kierownikami zawodów. Około roku 1970 PZT wydał przepisy gry – w miarę dokładne tłumaczenie reguł gry ITF, dokonane przez Andrzeja
Majewskiego. Temat funkcji sędziego głównego (stołkowego, prowadzącego
pojedyncze spotkanie) praktycznie znajdował się poza orbitą zainteresowania
kolegium. Również wspomniany skrypt z OZT Gdańsk funkcję tę traktował zupełnie
pobieżnie, zawierał ponadto szereg błędnych interpretacji zasad, a także promował niewłaściwe przekonania, np. że „dobry sędzia nie schodzi ze stołka na
sprawdzanie śladu piłki” (sic!). Niemniej stanowił jedyną przez długie lata
próbę sformalizowania szkolenia na wszystkie funkcje sędziowskie. Funkcję sędziego stołkowego na meczach ligowych powierzano
przypadkowym osobom: juniorom, zawodnikom rezerwowym, a nawet kortowym, a ich
głównym zadaniem było... nie przeszkadzać grającym. Na turniejach
indywidualnych obowiązywała zasada: przegrywający sędziuje następny mecz na
swoim korcie, a więc był to rodzaj kary. Utarło się przekonanie, że sędzią zostaje
ktoś, kto nie nadaje się ani na zawodnika, ani trenera. W niektórych
ośrodkach (Śląsk, Wybrzeże) działali nieliczni sędziowie, traktujący to zajęcie
poważnie, a w każdym razie poświęcający mu nieco więcej uwagi (przede wszystkim
Roman Niestrój z Katowic). W czasie meczów międzynarodowych reprezentacji
Polski (Puchar Davisa, Puchar Galea) funkcję tę pełnili nieliczni działacze,
znający przynajmniej pobieżnie język angielski, natomiast często bez żadnego
formalnego przygotowania sędziowskiego i faktycznej znajomości przepisów gry oraz regulaminów rozgrywek. Sędziowie liniowi natomiast, przed takimi meczami,
bywali „szkoleni” przez doświadczonych działaczy, przy pomocy zaleceń typu
„piłka wątpliwa jest piłką dla naszego”. Sytuacja taka uległa zmianie na początku lat osiemdziesiątych, przede
wszystkim w związku z wprowadzeniem nagród pieniężnych dla związków krajowych
uczestniczących w Pucharze Davisa, czyli faktyczną profesjonalizacją rozgrywek.
W listopadzie 1984 roku ETA zorganizowała pierwszą konferencję dla sędziów w
Belgradzie. Polski Związek Tenisowy delegował na nią trzech sędziów związkowych – Witolda Głuchowskiego i Jacka Lubę z Warszawy oraz Andrzeja Popiela z Sopotu.
W założeniu nosząca charakter wyłącznie informacyjny, okazała się szkoleniem, mającym przygotować sędziów do prowadzenia zawodów międzynarodowych w oparciu o
regulaminy MIPTC (Międzynarodowej Rady Męskiego Tenisa Zawodowego). Polskim
uczestnikom dała przynajmniej świadomość wymagań, jakie odtąd stawiano przed
krajowymi związkami uczestniczącymi w międzynarodowych rozgrywkach, a także
możliwość... nabycia kilku egzemplarzy regulaminów, o istnieniu których do tej
pory w PZT nawet nie wiedziano. W lutym 1986 roku Witold Głuchowski i Jacek Luba wzięli
udział w kolejnej konferencji sędziowskiej ETA, w Londynie, gdzie przedstawiono
organizację spraw sędziowskich w Wielkiej Brytanii jako wzór dla krajów
członkowskich. Okazało się, że obok Komisji ds. Sędziów i Organizatorów
Zawodów, w ramach federacji tenisowej LTA funkcjonowała, luźno z nią
stowarzyszona, odrębna organizacja sędziów głównych i liniowych (BTUA – British
Tennis Umpires Association), kładąca wielki nacisk na nabór, szkolenie i
licencjonowanie sędziów prowadzących spotkania na korcie. Doświadczenia te
pomogły we wprowadzeniu, początkowo skromnego, programu szkolenia i
egzaminowania arbitrów PZT we wszystkich specjalnościach sędziowskich – nie bez
oporu szeregowych członków Kolegium Sędziów. Ponadto w maju 1986 roku Luba, przy wsparciu wiceprezes d/s
szkolenia PZT Barbary Kowalskiej, uczestniczył w szkole sędziów MIPTC w Paryżu
na kortach Roland Garros. Udział zakończył się sporym sukcesem – uzyskaniem
licencji sędziego MIPTC po zdaniu egzaminu z pierwszą lokatą wśród wszystkich
uczestników, w tym obecnego sędziego naczelnego Wimbledonu, Gerry’ego
Armstronga. Kolejnym impulsem do nadania sprawom sędziowskim większej wagi
stała się zamierzona, głównie z inicjatywy wiceprezes Kowalskiej oraz członka zarządu PZT Andrzeja Glińskiego, organizacja pierwszego w Polsce
turnieju zawodowego. Stała się ona możliwa m.in. dzięki „grantowi” z
administrowanej przez ITF fundacji wielkoszlemowej, wspomagającej rozwój
tenisa. Cykl czterech turniejów „Złota Polska Jesień”, rozgrywany we wrześniu
1987 roku na kortach w Katowicach, Bytomiu, Sopocie i Warszawie, postawił przed
wszystkimi organizatorami nieznane wcześniej wymagania. Supervisorem, czyli
delegatem ITF, został Jacek Luba, którego rola znacznie wykroczyła poza
„nadzorowanie” przebiegu zawodów. Oznaczała np. konieczność podejmowania
trudnych decyzji personalnych – odsuwanie sędziowskich weteranów i wyznaczanie
do prowadzenia spotkań mało doświadczonych, ale dobrze rokujących, młodych
sędziów, często po pospiesznym, lecz intensywnym przeszkoleniu. W 1991 roku, z inicjatywy Luby, w Warszawie odbyła się
szkoła sędziów ITF dla uczestników z kilku krajów naszej części Europy,
prowadzona przez wybitnego arbitra brytyjskiego Stephena Winyarda. W jej
efekcie pięcioro sędziów polskich – Witold Głuchowski, Marek Plichciński,
Dorota Strzałkowska, Joanna Urbaś oraz Anna Wagner – uzyskało uprawnienia
sędziego ITF 1. stopnia, z tak zwanym białym emblematem („blachą"). Sam Luba, poza funkcją supervisora dwóch
kolejnych cykli satelitarnych, pracował prawie wyłącznie poza Polską. Zaliczył cztery Wimbledony, trzykrotnie Roland Garros, trzy spotkania w Pucharze Davisa w
charakterze neutralnego sędziego naczelnego oraz 25 turniejów ATP Tour i
Challenger w 12 krajach (w 7 z nich sędziował mecze finałowe).
Ze względu na zobowiązania zawodowe zakończył pracę sędziego w 1992 roku,
prowadząc finał challengera ATP w Poznaniu. W jego ślady poszli w czasach III
RP młodsze koleżanki i koledzy. Do grona polskich sędziów międzynarodowych, którzy
wielokrotnie pracowali podczas wielkoszlemowych turniejów czy pełnili funkcję sędziów
naczelnych w challengerach lub na międzypaństwowych meczach Fed Cup i Davis Cup,
należą (kolejność alfabetyczna): Marta Mrozińska, Katarzyna Radwan-Cho, Grzegorz
Wójcik i Gabriela Załoga. Kolejni przewodniczący Komisji
Sędziowskiej PZT / Kolegium Sędziów PZT (powołane 23.03.1981): Bronisław Waydowski od 1957 do 1964 Otton Challier od 1965 do 1973 Stanisław Briesemeister od 1973 do 11.12.1993 Marek Plichciński 11.12.1993–20.04.1996 Bogusław Jaworski 20.04.1996–28.02.1998 Anna Wagner 28.02.1998–07.11.2010 Gabriela Załoga 07.11.2010–01.12.2012 Janusz Sewastianow 01.12.2012–21.11.2013 Grzegorz Wójcik 21.11.2013–29.06.2020 Krzysztof Malczyk od
29.06.2020 (p.o.)
Członkowie Prezydium KS (1957–2021): Kamil Ancygier, Krzysztof
Borkowski, Piotr Borkowski, Tadeusz Borkowski, Piotr Chomicki, Zdzisław Filip, Gustaw Findeisen, Adam Gajewski, Witold Głuchowski, Stefan Gostomski, Cezary Grabowski, Grzegorz Grelak, Krzysztof
Herbst, Patrycja Horsztyńska, Jerzy Iwańciów, Mieczysław Jeczeń, Marek Kamiński, Tadeusz Kaszyński, Dawid Klawikowski, Tadeusz Korszyński, Lech
Kowalski, Katarzyna Krajowska, Bronisław
Lewandowski, Iwona Lisiecka, Ariel Lisowski, Jacek Luba, Andrzej
Majewski, Krzysztof Mandrak, Patrycja Mierzwińska, Władysław Nartowicz, Roman Niestrój, Włodzimierz Parol, Paweł
Pasieczny, B. Pawliński, Tomasz Pazik, W. Pieniążek, Józef Poteralski, Zygmunt Prymiński, Katarzyna Radwan-Cho, Antoni Rudek, Wojciech Sobieraj, Stanisław
Sobieszczański, Piotr Stanek, Dorota
Strzałkowska, Joanna Urbaś, Kazimierz Wojciechowski, Tadeusz
Woldanowski, Magdalena Załoga, A. Zięba. Sędziowie Lata 1950–1980: Stefan Barski,
Alfons Błeński, Otton Challier, Eugeniusz Czerepaniak, Tadeusz Doliński, Julian
Dracz, Lech Faron, Gustaw Findeisen, Adam Gajewski, Witold Głuchowski, Stefan Gostomski,
Krzysztof Herbst, Bronisława Jaśkowiak, Mieczysław Jeczeń, Marek Kamiński,
Janusz Kapczyński, Tadeusz Korszyński, Lech Kowalski, Andrzej Majewski, Władysław
Nartowicz, Władysław Orzeł, Włodzimierz Parol, Adam Piechocki, Zygmunt
Prymiński, Antoni Rudek, Jerzy Warecki, Bronisław Waydowski, Kazimierz
Wojciechowski, Bogdan Ziętarski Lata 1981–2000: Ewa Boguszewicz-Załęgowska, Krzysztof
Borkowski, Piotr Borkowski, Tadeusz Borkowski, Zdzisław Filip, Leszek Głowacki,
Jerzy Iwańciów, Bogusław Jaworski, Bronisław Lewandowski, Jacek Luba, Krzysztof
Mandrak, Roman Niestrój, Kazimierz Piber, Marek Plichciński, Józef Poteralski, Milena Sapuła, Janusz Sewastianow, Stanisław Sobieszczański, Marian Supryn, Dorota
Strzałkowska, Jerzy Szramowski, Joanna Urbaś, Bohdan Uzar, Anna Wagner, Marian Znamierowski Lata 2001–2021: Kamil Ancygier,
Tomasz Bara, Piotr Chomicki, Piotr Gąsiorek, Jakub Górniak,
Daniel Hof, Patrycja Horsztyńska, Rafał Jesionek, Katarzyna Krajowska, Tomasz Krużycki, Anna
Kurek, Iwona Lisiecka (Szewc), Ariel Lisowski, Krzysztof Malczyk, Patrycja Mierzwińska, Marta Mrozińska, Paweł
Pasieczny, Tomasz Pazik, Małgorzata Plichcińska,
Remigiusz Romanowski, Piotr Stanek, Grzegorz Wójcik,
Gabriela Załoga
Historia Komisji Sędziowskiej w Łódzi
WŁADZE TENISOWYCH KOMISJI SĘDZIOWSKICH W ŁÓDZKIEM - HISTORIA
Po ukonstytuowaniu się Prezydium Zarządu Regionalnego Związku Tenisowego
w Łodzi w połowie 1993 roku, w związku ze wzmożeniem intensywności rozgrywanych
turniejów na terenie RZT, zakres obowiązków dotyczących obsady sędziowskiej i
sędziowania turniejów w Regionie Centralnym powierzono sędziemu związkowemu Krzysztofowi
Borkowskiemu z Łodzi (1). W grudniu 1993 roku na Walnym Zgromadzeniu Sędziów RZT Łódź do ścisłego
Prezydium Regionu Centralnego, spełniającego rolę RKS, wybrani zostali: Marek
Plichciński (Bełchatów) (2), jako przewodniczący i Krzysztof Borkowski
(Łódź), jako członek Prezydium. Do powołanej wtedy Komisji Dyscyplinarnej wybrano: Bogdana Uzara (Skierniewice), Wojciecha Komorka (Łódź), Juliusza Olędzkiego (Konin), Wiesława Kozicę (Piotrków Tryb.), Krystiana Kołodziejczuka (Bełchatów). W maju 1994 roku na kolejnym Walnym Zebraniu powołana została Regionalna
Komisja Sędziowska RZT Łódź w składzie: Krzysztof Borkowski (Łódź) – przewodniczący (3) Sławomir Piotrowski (Łódź) Wojciech Komorek (Łódź) Juliusz Olędzki (Konin) Wiesław Kozica (Piotrków Tryb.). Kolejne Walne Zebranie Regionalnej Komisji Sędziowskiej RZT Łódź odbyło
się 30.01.1998 roku. Wybrano wtedy władze w składzie: Wojciech Komorek (Łódź) – przewodniczący (4) Wiesław Kozica (Piotrków Tryb.) – wiceprzewodniczący d/s szkolenia Andrzej Kobierski (Łódź) – wiceprzewodniczący ds. obsad Juliusz Olędzki (Konin) – członek Tomasz Koszmider (Łódź) – członek. W związku likwidacją regionów tenisowych w Polskim Związku Tenisowym i
utworzeniem 16 wojewódzkich związków tenisowych w 2003 roku powołano Wojewódzki
Związek Tenisowy w Łodzi z siedzibą w Pabianicach. W związku z tym w dn.
13.12.2003 podczas Walnego Zebrania Sędziów WZT Łódź powołano Wojewódzką
Komisję Sędziowską przy WZT Łódź i wybrano jej władze w składzie: Wiesław Kozica (Piotrków Tryb.) – przewodniczący (5) Wojciech Komorek (Łódź) – wiceprzewodniczący Joanna Komorek – sekretarz. W dn. 18.03.2007 w związku z kolejną reorganizacją i zgodnie z nowym
„Regulaminem Regionalnej Komisji Sędziowskiej” opracowanym i zatwierdzonym
przez Kolegium Sędziów PZT wybrano Zarząd Regionalnej Komisji Sędziowskiej
województw łódzkiego i świętokrzyskiego, którego skład był następujący: Przewodniczący: Wiesław Kozica (Piotrków Trybunalski) (6) Sekretarz: Wojciech Komorek (Łódź) Członkowie: Joanna Komorek (Łódź), Magdalena Lelonek (Kielce), Kamil
Nowak (Kielce). Kolejne władze RKS województw łódzkiego i świętokrzyskiego wybrano
06.04.2013 podczas Walnego Zgromadzenia Sędziów w Hali Tenisowej MOSiR w Pabianicach.
Tym razem były to władze w trzyosobowym składzie: Przewodniczący: Wiesław Kozica (Piotrków Trybunalski) (7) Sekretarz: Wojciech Komorek (Łódź) Członek: Joanna Komorek (Łódź) Wybrano także Komisję Wyróżnień i Kar w składzie: Bogdan Uzar
(Skierniewice) – przewodniczący i Ryszard Jabłoński (Pabianice) – członek
komisji. W roku 2014 w związku z wdrożeniem przez Zarząd PZT w dn. 01.02.2014
nowej struktury Kolegium Sędziów PZT, likwidacji uległa RKS województw
łódzkiego i świętokrzyskiego. W jej miejsce Walne Zgromadzenie Łódzkiej Wojewódzkiej Komisji
Sędziowskiej sędziów PZT, na podstawie zmian regulaminów organizacyjnych
Kolegium Sędziów PZT, uchwalonych podczas Walnego Zgromadzenia Sędziów PZT w
dn. 01.12.2013 oraz decyzji Zarządu PZT z dn. 28.01.2014 powołało z dniem
27.04.2014, Łódzką Wojewódzką Komisję Sędziowską. Podczas Walnego Zebrania wybrano władze w składzie: Przewodniczący: Wiesław Kozica (Piotrków Trybunalski) (8) Członkowie: Wojciech Komorek (Łódź) i Ryszard Jabłoński (Pabianice). ŁWKS funkcjonowała w w.w. składzie do roku 2018, kiedy to w dn.
29.11.2018 podczas Walnego Zebrania, także w Hali Tenisowej MOSiR w
Pabianicach, wybrano kolejne władze w składzie: Wojciech Mazerant (Łódź) – przewodniczący (9) Członkowie: Jadwiga Wygoda (Łódź), Wiesław Kozica (Piotrków Tryb.). Kolejne Walne Zebranie ŁWKS przypadło na okres pandemiczny i odbyło się
07.11.2020 w siedzibie MKT Łódź w Parku Ks. J. Poniatowskiego w Łodzi. W
związku z zagrożeniem zakażenia Covid 19 dopuszczono także możliwość
uczestnictwa zdalnego w obradach Walnego Zebrania ŁWKS. Na przewodniczącego
wybrano ponownie Wojciecha Mazeranta (Łódź) (10), a wiceprzewodniczącą
została Aleksandra Nadajewska (Piotrków Tryb.). Po dwuletniej kadencji Walne Zebranie ŁWKS, obradujące także w siedzibie
MKT Łódź w Parku Ks. J. Poniatowskiego w Łodzi, w dn. 15.10.2022 wybrało na przewodniczącą
Aleksandrę Nadajewską (Piotrków Tryb.) (11). Członkiem komisji został wtedy
Dawid Błaszczyk. Powyższa Komisja działała do 11.10.2024 roku, kiedy to na kolejnym
Walnym Zebraniu ŁWKS, także w siedzibie łódzkiego MKT w Parku Ks. J.
Poniatowskiego w Łodzi, właśnie w dn. 11.10.2024 wybrano nowy skład Komisji w
„starym” składzie: przewodnicząca Aleksandra Nadajewska (Piotrków Tryb.)
(12), członek Dawid Błaszczyk.
Przewodniczący komisji: Krzysztof Borkowski (Łódź): czerwiec 1993 – grudzień 1993, maj 1994 –
30.01.1998
Marek Plichciński (Bełchatów): grudzień 1993 – maj 1994